Ανακοινώσεις

Αντισυνταγματική η επιβολή δικαστικού ενσήμου στις αναγνωριστικές αγωγές (πρώτη απόφαση 94/2020 Πολ.Πρωτ.Πατρών)

12 Φεβρουαρίου 2020

Οι Θέσεις και οι αντιδράσεις του Δικηγορικού κόσμου βρήκαν συμμάχους τους Δικαστικούς Λειτουργούς και δικαιώνονται με την υπ’ αριθμ. 94/2020 απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Πατρών, η οποία αναγνωρίζει την πρόδηλη αντισυνταγματικότητα της επιβολής τέλους δικαστικού ενσήμου στις αναγνωριστικές αγωγές με το άρθρο 42 του Ν. 4640/2019.

Οι αντιδράσεις και διαμαρτυρίες του Δικηγορικού κόσμου με νομικά επιχειρήματα αρχίζουν να αποδίδουν. Η απόφαση άλλωστε κάνει ρητή μνεία στην από 24/1/2020 Γνωμοδότηση των Καθηγητών της Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ Γιάννη Δρόσου, Σπύρου Βλαχόπουλου και Γιώργου Δελλή, που ελήφθη κατόπιν υποβολής σχετικού αιτήματος της Ολομέλειας των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος.

Η απόφαση δέχεται ότι η επέκταση του δικαστικού ενσήμου και στις αναγνωριστικές αγωγές σημαίνει ότι πλέον καθίσταται δικονομική προϋπόθεση του παραδεκτού της παράστασης του διαδίκου, γεγονός προδήλως αντισυνταγματικό, καθώς, καθιστώντας δυσβάσταχτη οικονομικά την προσφυγή στη Δικαιοσύνη, περιορίζει και σε πολλές περιπτώσεις στερεί το συνταγματικό δικαίωμα παροχής δικαστικής προστασίας.

Η απόφαση δέχεται ότι η προκαταβολική είσπραξη του τέλους επί αναγνωριστικών αγωγών με τον ν. 4640/2019 εκ μέρους του Δημοσίου, ήδη σε πρώιμο στάδιο της διαδικασίας της δίκης και επί ποσού κατά κανόνα μείζονος του τελικώς επιδικαζομένου, αντίκειται στις αρχές του κράτους δικαίου και της παροχής πλήρους και αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας στους πολίτες, που θεμελιώνονται στις διατάξεις των αρθρ. 20 παρ.1, 26 παρ. 3, 94 παρ. 4, 95 παρ. 5 του Συντάγματος, 6 παρ. 1 της ΕΣΔΑ, 1 του πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου αυτής, 2 παρ. 3 και 14 παρ. 1 του Διεθνούς Συμφώνου για τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα.

Κατά την απόφαση, η εξαίρεση των αναγνωριστικών αγωγών από το τέλος δικαστικού ενσήμου καθιερώθηκε και διατηρήθηκε επί μακρόν στην υπηρεσία των δικαιωμάτων ελεύθερης πρόσβασης σε δικαστήριο και ισότητας των πολιτών έναντι του νόμου. Είναι σαφές ότι η επιβάρυνση του διαδίκου με δικαστικό ένσημο, πριν την αναγνώριση του δικαιώματος του δηλαδή σε ένα επισφαλέστατο για τον ίδιο στάδιο της διαδικασίας, μόνον τους οικονομικά αδυνάτους αποτρέπει από την άσκηση της αγωγής ενώ οι οικονομικά ισχυροί αναλαμβάνουν ευκολότερα τον κίνδυνο απόρριψης. Η επιβολή του δικαστικού ενσήμου σε πρώιμο και επισφαλές για τον διάδικο στάδιο δεν συνδέεται με τη λειτουργία της δικαιοσύνης και εξυπηρετεί ΜΟΝΟ το ταμειακό συμφέρον του Δημοσίου, το οποίο όμως δεν μπορεί να προτάσσεται των ανθρωπίνων και συνταγματικών δικαιωμάτων.

Στο επισυναπτόμενο αρχείο για χρήση των συναδέλφων βρίσκεται το κείμενο της απόφασης.